Academie van Beeldende Kunsten Den Haag

Na de oorlog waren hier twee afdelingen die opleidden tot grafisch ontwerper, die van Kiljan/Schuitema, Reclame, en die van Tekenen en Schilderen onder leiding van Willem Roozendaal. Roozendaal was aangesteld voor boekillustratie en decoratie, maar gaf een breed scala aan vakken waaronder typografie en zetten. Henri Friedlaender en Bertram Weihs gaven les in schrijven en letters. Piet van Trigt gaf les in kalligrafie en typografie en haalde Gerrit Noordzij in 1960 naar de academie. Directeur J. de Hey zette in 1950 met steun van Rijk en Gemeente een weekendcursus industriële vormgeving op, waar zeventien leerlingen reeds werkzaam in de industrie aan deelnamen tegen een collegegeld van 80 gulden per jaar. De vakken: twee- en drie-dimensionale vormgeving, psychologie, kunstgeschiedenis, aesthetica, biotechniek en vormleer, sociologie, bedrijfskunde, cultuurgeschiedenis, statica en mechanica, kennis van de materialen. Docenten waren onder anderen: G. Rietveld, W.H. Gispen, C. Alons, G. Kiljan en W. Zaalberg.
Sinds 1957 mocht deze academie zich Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten noemen. Zij kende in dat jaar opleidingen tot schilder, beeldhouwer, binnenhuisarchitect, modeontwerper, industrieel ontwerper en een cursus voortgezet bouwkundig onderwijs. J.J. Beljon, directeur vanaf 1957, zei toen: ‘Wij stellen ons voor een dusdanige bijdrage te leveren tot zijn [die van de ontwerper] karaktervorming, dat hij in staat is met zijn opdrachtgever op hoog niveau zijn ontwerp te bediscussiëren en de suggesties van zijn tegenspeler zodanig te verwerken dat de ethiek van zijn beroep niet in het gedrang komt.’ Het ging volgens hem om de technische, esthetische en geestelijke vorming van de pupil. Beljon vond de methoden van Kiljan en Schuitema achterhaald en was van mening dat hun leerlingen niet aan een baan kwamen; hij stelde Jan van Keulen als hoofd van de afdeling grafisch ontwerpen aan. Andere docenten waren: Jacques Jansse, Mart Kempers, Mike Toner, Gerard Wernars en Ton Raateland. Op de cursus IV doceerden in de jaren zestig zowel ontwerpers uit de praktijk (zoals Istha, Kramer, Kho, Lodder, Simonis en Rietveld) als economen, psychologen en filosofen. Gerrit Noordzij leidde vele letterontwerpers op waarvan een aantal rond 1990 het vak nieuw leven inblies.


Deze biografie is afkomstig uit het boek ‘Visies op vormgeving, het Nederlandse ontwerpen in teksten deel 2: 1940-2000’ (2008) van Frederike Huygen. Voor deze biografie is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
– Beljon, J.J. ‘Een plicht: het opstellen van een ethiek voor de vormgeving’, Bouw (1957) 40, pp. 1002-1004.
– Beljon, J.J. ‘Jan van Keulen’, brief aan het NAGO 31 augustus 1994.
– Verhoeven, N. (red) ‘Zeskant. Tussen ontwerpschool en praktijk, Amsterdam (IIV)’ 1968.