Willem Hendrik Gispen

Willem Hendrik Gispen (1890-1981), ondernemer, ontwerper, criticus. Tijdens de oorlog produceerde Gispen voor de Wehrmacht, maar werd hij ook gearresteerd in verband met het protest tegen de Kultuurkamer. In 1940 was Gispen voorzitter van de BKI geworden (tot 1950) en hij pleitte in lezingen en artikelen dan ook herhaaldelijk voor de schoonheid van het industriële product en het inschakelen van ontwerpers. Gispen werd door de overheid gevraagd in de Commissie voor den industrieelen vorm die na de oorlog advies uitbracht over het beleid ten aanzien van industriële vormgeving; daarnaast was hij betrokken bij het Bureau voor Aesthetische Adviezen en bij Goed Wonen. Hij had zitting in de redactie van tijdschrift Goed Wonen van 1948 tot 1956 en publiceerde het boekje Schoonheid van industriële producten (1948). In Goed Wonen becommentarieerde hij de kitsch en over dit onderwerp stelde hij met anderen een tentoonstelling samen in het Haags Gemeentemuseum in 1952. Als ontwerper had hij het bedrijf Gispen verlaten in 1949 en begon hij zijn eigen bureau, en later, een nieuwe firma, Kembo (1953). Hij ontwierp veel meubelen, ook voor andere producenten, en lampen, die meestal geënt waren op voorbeelden uit het buitenland als Scandinavië en Italië en op het werk van de Amerikaanse ontwerper Charles Eames. Tussen 1951 en 1957 schreef hij voor Elseviers Weekblad vele kritieken waarin hij de smaakopvoeding en esthetische vorming van de jeugd benadrukte, het inschakelen van een ontwerper door een bedrijf propageerde en zich uitsprak tegen kitsch en styling. Toch pleitte hij ook voor het duurdere, avant-garde meubel en de representatie en hekelde hij in De Telegraaf in 1959 de ‘alles en iedereen purgerende puristenzuil’.
Gispen doceerde aan de weekendopleiding industriële vormgeving van de Academie van Beeldende Kunsten Den Haag en maakte deel uit van de sectie voor Beeldende Kunsten en Bouwkunst, een onderdeel van de voorlopige Raad voor de Kunst, van 1945 tot 1956. Hij richtte gebouwen en bejaardentehuizen in en bouwde in de jaren zestig huizen in Spanje.


Deze biografie is afkomstig uit het boek ‘Visies op vormgeving, het Nederlandse ontwerpen in teksten deel 2: 1940-2000’ (2008) van Frederike Huygen. Voor deze biografie is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
– Koch, A. ‘Industrieel ontwerper W.H. Gispen (1890-1981), een modern eclecticus’, Rotterdam 1988 (tweede druk 1998).